Basisscholen leveren een belangrijke bijdrage aan leefbare en vitale dorpen en steden. Maar functioneren ze naar behoren? De Tweede Kamer wil meer zicht op context, financiering en resultaten in het primair onderwijs. Birch ontwikkelde daarvoor het dashboard ‘POcket’.

Aanleiding: Impact meten van nieuw beleid

In het najaar van 2019 won Birch de hackathon ‘Accountability Hack 2019’ van de Tweede Kamer en The Open State Foundation. De uitdaging: beter gebruik van (open) data. We deden mee met de challenge ‘lumpsumbekostiging in het onderwijs’. Tweede Kamerleden willen namelijk graag meer inzicht in de financiering, uitgaven en resultaten in het primair onderwijs. Ze vinden het lastig om in korte tijd de impact van nieuw beleid op het onderwijs in kaart te brengen. Dat komt onder meer door de lumpsumbekostiging, waarmee scholen op basis van onder andere leerlingenaantallen een vergoeding krijgen die ze grotendeels vrij kunnen besteden. Onze opdracht in de challenge: verbind de vele beschikbare databronnen op een effectieve manier met elkaar om besluitvorming te vergemakkelijken.

Proces: het belang van een regionale focus

Voor de Tweede Kamer is het belangrijk om per regio te kunnen kijken naar (financiële) gegevens van onderwijsinstellingen. Het primair onderwijs heeft te maken met grote regionale verschillen. Zowel demografische, sociaaleconomische als bestuurlijke. Scholen opereren in regionale context, de begroting op zich vertelt dus niet het hele verhaal. Birch ontwikkelde dashboard POcket om inzicht te geven in deze gegevens en door te verwijzen naar andere relevante informatiebronnen. Het dashboard toont overzichtelijk de financiële gegevens van onderwijsinstellingen, en koppelt ze aan de regionale context waarin deze instellingen opereren en de kwaliteit van het onderwijs.

Open data en transparantie

POcket maakt gebruik van open data. Dat betekent dat de gegevens vrij beschikbaar zijn. De data komen van:

• DUO: leerlingenaantallen, adressen van bevoegd gezag en vestigingen
• DUO: financiële tabellen
• CBS: data over de socio-economische context van de regio
• Onderwijsinspectie: inspectierapporten

Het dashboard koppelt verschillende bronnen aan elkaar en berekent verschillende variabelen. Kamerleden kunnen in het dashboard afzonderlijke regio’s en scholen selecteren en per selectie direct een overzicht van financiën, prestaties en contextfactoren inzien.

Resultaat: kwantitatieve gespreksopener

Met dashboard POcket ontwikkelde Birch een kwantitatieve gespreksopener voor regionale samenwerking in het primair onderwijs. Het biedt inzichten en kan ook een voorproefje zijn voor handelingsperspectief. Welke verbeteringen zijn er mogelijk op basis van onderlinge vergelijkingen? Welke regionale ontwikkelingen zijn wellicht van invloed op ontwikkelingen in het primair onderwijs? POcket toont aan dat er (nog) veel mogelijkheden zijn met openbare data. Hoe meer data erbij komen in de toekomst, hoe meer mogelijkheden er zijn.