De economie en arbeidsmarkt veranderen continu, en beide zijn onlosmakelijk verbonden met onderwijs. Daarom onderzocht Birch in Zuid-Holland hoe het beroepsonderwijs, zowel hbo als mbo, beter kan aansluiten op de arbeidsmarkt.

‘Birch is erin geslaagd om een transparant beeld te schetsen van de onderwijs-arbeidsmarkt. En geeft met haar analyse belangrijke handvatten voor de ontwikkeling van een Leven Lang Ontwikkelen binnen het mbo.’

– Marcel van den Broek, ROC Mondriaan, Menskracht 7

Aanleiding

Zuid-Holland zet flink in op een goed functionerende arbeidsmarkt. Dit gebeurt onder leiding van de werkgroep Human Capital van Economic Board Zuid-Holland (EBZ). Als vervolg en verdieping op de arbeidsmarktanalyse voor Zuid-Holland die wij uitvoerden in 2018, wilde het beroepsonderwijs in de provincie meer inzicht in de arbeidsmarkt. Kennisinstellingen zijn namelijk belangrijke partners in de Human Capital Agenda (HCA). Het onderwijs levert immers het menselijk kapitaal voor de arbeidsmarkt. Voor hbo’s en mbo’s bepaalt daarom de aansluiting van hun onderwijs op de arbeidsmarkt in belangrijke mate hun strategie.

Het proces

We begonnen met de analyse voor het hbo in opdracht van Economic Board Zuid-Holland, de Haagse Hogeschool en de provincie Zuid-Holland. De Haagse Hogeschool gaf aan haar aanbod van deeltijdopleidingen te willen laten aansluiten op de regionale economie. Daarom hebben we onderzocht welke ontwikkelingen in de economie, aanknopingspunten bieden voor de (her)inrichting van het deeltijdonderwijs. Hiervoor analyseerden we de scholingsbehoefte en baanopeningen van sectoren en beroepen. Zo brachten we de potentie van deeltijdonderwijs en flexibel onderwijs (maatwerk voor studenten en het bedrijfsleven) in kaart.

Na de hbo-analyse gaven de hbo en mbo-bestuurders van het Bestuurlijk Overleg Onderwijs (BOO) aan ook zo’n analyse voor het mbo te willen. Opdrachtgevers voor de mbo-analyse waren de Economic Board Zuid-Holland en ROC Mondriaan. Binnen de analyse voor het mbo onderzochten we de effecten en ontwikkelingsmogelijkheden van een leven lang ontwikkelen (llo), een belangrijke trend binnen het mbo. Onderwijsvormen die hierbij horen zijn flexibel onderwijs en contractonderwijs. Bij contractonderwijs bijvoorbeeld, zoeken opleidingen en opdrachtgevers zoals bedrijven samen naar de beste invulling van het onderwijs. Dit biedt ruimte voor betere aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt.

‘Birch blinkt uit in de goede visualisatie van data. Zelfs bij veel gegevens slaagt Birch erin om daar een helder en gestructureerd overzicht van te maken en dat gedegen te analyseren. Daarnaast is het contact en de communicatie met Birch zeer prettig. Ze luisteren goed naar de wensen van de opdrachtgever en staan open voor feedback.’

– Ferrie Förster, projectleider Human Capital Economic Board Zuid-Holland

Resultaten en conclusies

Uit onze analyse van het hbo-deeltijdaanbod en de aansluiting op de arbeidsmarkt, volgden drie conclusies:

1. Onderwijs, overheid, zorg, ICT en zakelijke diensten zijn op hbo-niveau de meest interessante sectoren. Deze sectoren zijn omvangrijk, zullen groeien, zijn regionaal geconcentreerd en werknemers hebben gunstige kenmerken betreft scholing. Hier is de scholingspotentie groot.
2. Focus op beroepen met schaarste en hoge scholingsintensiteit, zoals software- en applicatieontwikkelaars, ingenieurs, zorg- en onderwijsberoepen, bedrijfskundigen en vertegenwoordigers.
3. Opvallend is het ontbreken van ICT-deeltijdopleidingen in de regio, terwijl de vraag naar ICT’ers groot is. Dat verdient aandacht.

Benieuwd naar ons uitgebreide advies voor het hbo in Zuid-Holland? Lees het complete Factbook: analyse arbeidsmarkt hbo Zuid-Holland.

Voor het mbo werd tijdens ons onderzoek al gauw duidelijk dat er over llo-onderwijs zoals flexibel onderwijs en contractonderwijs geen kwantitatieve data beschikbaar is. Beschikbare openbare data van DUO en CBS gaan vrijwel uitsluitend over BBL-opleidingen (beroepsbegeleidende leerweg) waaronder flexibel en contactonderwijs niet vallen.

Op basis van het aanbod BBL-opleidingen presenteerden we de volgende belangrijkste conclusies:

• De opleidingsdomeinen in Zuid-Holland zijn aardig geconcentreerd en de domeinen Zorg en Techniek zijn het grootst in de provincie.
• Vanuit de arbeidsmarkt is de vraag naar verzorgenden en verkoopmedewerkers groot. De grootste krapte zit in de Techniek. De sectoren Vervoer en Opslag, Welzijn, Groothandel en Bouw lijken de meeste potentie te hebben voor llo.

Ook voor het mbo schreven we een factbook. Naar aanleiding van dit factbook zijn Zuid-Hollandse mbo-instellingen verder in gesprek gegaan over mogelijkheden voor llo-onderwijs in de regio. Lees onze complete analyse in het Factbook: externe arbeidsmarktanalyse mbo-landschap Zuid-Holland.