Zorginnovatie is goed voor de zorg en de bedrijvigheid. Geen wonder dat de gemeente Den Haag ons vroeg toen ze zorginnovatie in het sociaal domein wilde inzetten. Wij onderzochten de staat van het regionale ecosysteem voor zorginnovatie in de gemeentelijke zorg en ondersteuning, zoals de Wmo en Jeugdwet. En hoe zorginnovatie economische groei én efficiency in de zorg creëert.

Aanleiding

In de Haagse regio neemt het aantal ouderen toe, terwijl er steeds minder geschoold zorgpersoneel is. De gemeente Den Haag hoopt deze uitdagingen met technologische zorginnovatie het hoofd te bieden. En dat niet alleen, zorginnovatie moet ook tot groei van de Haagse economie leiden, bijvoorbeeld door techbedrijven aan te trekken en banen te creëren.

Voor de afdelingen economie en OCW/sociaal domein van de gemeente onderzochten we hoe op dit moment een ecosysteem van bedrijven, overheid en kennisinstellingen kan worden gestimuleerd. Dat bevordert immers zorginnovatie en daarmee economische groei.

‘Birch bracht goede kennis in op het gebied van het sociaal domein in relatie tot een ecosysteemanalyse. Daar waren we blij mee!’

– Damiët Groen – opgavemanager zorg en innovatie, gemeente Den Haag

Het proces

Samen met het Haagse adviesbureau KWINK groep deden wij een ecosysteemanalyse. Hiervoor spraken we met stakeholders uit het bedrijfsleven, het sociaal domein, maatschappelijke of netwerkorganisaties, onderzoeks- en kennisinstellingen en natuurlijk overheden. Daarnaast berekenden we de potentie die zorginnovatie heeft om banen te creëren.

De ecosysteemanalyse publiceerden we in een uitgebreid factbook, onze overkoepelende conclusies en adviezen staan daarnaast in ons eindrapport. Beiden presenteerden we tijdens de e-healthweek begin 2020 in Den Haag. Tijdens diezelfde bijeenkomst gaven Bircher Corine Bos en Maarten Noordink van KWINK een workshop aan ruim veertig geïnteresseerden om te oefenen en bouwen aan een fictief ecosysteem. De deelnemers beantwoordden drie vragen: De eerste was hoe ze zelf bezig waren met techinnovatie in het sociaal domein. De tweede was wat ze nodig hadden voor (meer) techinnovatie en van wie. En tot slot wat ze zouden doen als ze die andere partij waren.

Resultaten en conclusies

Onze belangrijkste conclusies uit de ecosysteemanalyse zijn:

• In gemeentelijke zorg en ondersteuning (care) zijn de randvoorwaarden om te innoveren minder gunstig dan in de life sciences en ziekenhuizen (cure).
• De innovatie-achterstand in gemeentelijke zorg en ondersteuning is vanuit economisch oogpunt ook een kans.
• Technologische innovatie in zorg en ondersteuning bereikt vaak geen schaal die voor ondernemers interessant genoeg is. Puur het beginnen met innovatie is al een eerste uitdaging. Het daadwerkelijk willen werken met zorginnovatie is bovendien sterk afhankelijk van of degenen om wie het gaat überhaupt innovaties tegenkomen, hoe gemotiveerd ze dan zijn om ermee te werken en in welke mate ze de vaardigheden hebben om er mee te werken. Dat geldt voor zowel cliënten als zorgaanbieders.
• Regelgeving en financiering zijn twee belangrijke belemmeringen voor zorginnovatie.
• De regio Den Haag biedt aanknopingspunten voor technologische zorginnovatie. Zo is de segregatie in de stad groot, wat de stad een bijzonder living lab maakt. Ook zijn er geen ander specifieke sectoren die reeds een stempel drukken op onderwijs, onderzoek en ondernemen in de regio.
• De Haagse regio beschikt zo over assets waarop kan worden voortgebouwd. Er zijn kennisinstellingen aanwezig van alle niveaus, er is potentieel beschikbaar talent en er is sprake van relevante fysieke infrastructuur met field en living labs.
• Het ontbreekt in Den Haag aan leiderschap dat de werelden van technologie, zorgverleners en zorgbehoevenden meetrekt. Verschillende initiatieven worden nog niet verbonden door de gemeente en ook de grootste zorgverzekeraar neemt geen zichtbaar initiatief op dit vlak.

Advies

We adviseren in ons rapport vier soorten interventies om het huidige bestaande ecosysteem te versterken, namelijk:

1. Het bevorderen van investeringen.
2. Het bij elkaar brengen van partijen.
3. Het zoeken van ruimte in de regelgeving.
4. Het stimuleren van adoptie en opschaling.

De vier thema’s hebben we weer onderverdeeld in elf concrete interventies. Benieuwd? Lees ze allemaal in het factbook ‘Technologische zorginnovatie in de Haagse regio’.